Otomotiv sektörünü ve araç almayı düşünenleri yakından ilgilendiren ÖTV düzenlemesi TBMM'de kabul edilerek kanunlaştı. Yeni kanuna göre ilk etapta binek otomobillerde en düşük ÖTV oranı %80 olarak sabitlendi. Böylece daha önce uygulanan %45, %50, %60 ve %70 gibi oranlar tamamen kaldırılmış oldu.

İçten yanmalı araçlarda 2022 yılından beri matrah artışı yapılmadığı için düşük vergi dilimlerinde araç kalmamıştı. Bu nedenle özellikle binek araçlarda nihai tüketici için geçerli olacak fiyatların ÖTV artışından etkilenmeyeceği netleşirken fiilen %80 vergi diliminin altında araç kalmadığı için fiili durum yasayla güçlendirilmiş oldu. Öte yandan pick-up tipi ticari araçlarda ÖTV %4’ten %50’ye çıkarıldı.

Yeni yasal düzenlemede tam elektrikli ve hibrit araçlar için net bir ÖTV oranı belirlenmedi. Buna mukabil, Cumhurbaşkanına ÖTV oranlarını sıfıra indirme veya 3 katına çıkarma ve araçların batarya kapasitesi, menzil ve motor gücü gibi teknik detaylara göre farklı oranlarda vergi belirleme yetkisi verildi. Buna dayalı olarak çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi de kanun ile aynı gün Resmî Gazetede yayınlandı.

Yeni kanuna dayanarak çıkarılan kararnamede ise %80 olarak sabitlenmiş olan en düşük ÖTV oranlarının, giriş seviyesindeki net fiyat ve düşük motor hacimlerinde bir miktar geriye çekildiği ve eskiye göre çok daha detaylı bir düzenlemeye gidildiği görüldü.

Yeni düzenlemeyle matrah ve motor hacmi yükseldikçe vergi oranlarının artması ilkesi devam etti. Buna göre içten yanmalı klasik araçlarda ÖTV dilimleri %70 ila %220 arasında düzenlendi. Hibrit araçlara yönelik teşvikler de belirgin şekilde artırıldı. Elektrikli araçlarda plug-inler için 1.350.000 TL altındaki matrahlara %45 getirilirken, bu tutarı aşanlarda vergi %75 olarak belirlendi. ÖTV kriterleri arasına “25 gram/km. karbondioksit emisyonu” ifadesinin girmesi de sektörün uzun süredir beklediği bir gelişme olarak olumlu karşılandı. “Elektrik motoru ile kat edilebilir menzil olarak 70 kilometre” üzeri de kriter olarak eklenerek hibrit araçlarda güçlü elektrik motoru teşvik edilmiş oldu.

Elektrikli araçlarda ise 160kW ve 1.650.000 TL net tutar altındaki en düşük grupta vergi %25’e çıkarılırken, matrahın 1.450.000 TL’dan 1.650.000 TL’ya yükseltilmesi bazı yeni modellerin bir düşük dilime girmesini sağladı. Aynı tutarda 160 KW üzeri elektrikli araçlarda vergi %55 olurken, 160kW motor gücünü geçen ancak 1.650.000 TL vergi matrahının altında kalan araçlarda bu oran %65 olarak belirlendi. 160kW ve 1.650.000 TL vergi matrahı üzerinde ise %75 vergi alınacak.      

Markalar yayınlanan kararnameye göre fiyat listelerini güncelledi. Geçtiğimiz cuma günü itibarı ile birçok marka yeni fiyat listelerini yayınladı. Motor hacmi 1.0 ile 1,6 litre arasında olan benzinli ve dizel modellerde vergisiz fiyatı düşük olan bazı modellerde yüzde 2,7 ila yüzde 5,5 indirim görüldü. Ancak vergisiz fiyatı daha yüksek olan benzer modellerde ise yüzde 5 ila yüzde 15 arasında zam uygulandı. Başka bir deyişle küçük araçlarda ÖTV oranlarının bir miktar düşürülmesi ile fiyatların gerilediği görülüyor. Orta ve orta üst segmentler ile lüks modellerde ise fiyatlarda %15’e varan artışlar yaşandı.

Elektrikli araçlarda ise net fiyatlarda 1.650.000 TL altına gelen modellerde fiyatlar geriledi. Ancak birçok giriş seviyesi modelde %14’e yaklaşan zamlar görüldü. Elektrikli araçlarda uzun süredir maliyet ve fiyatları aşağı çeken gelişmeler nedeniyle avantajlı fiyatlar devam edecek. Genel olarak bakıldığında elektrikli araçların bu düzenlemeden daha karlı çıktığı söylenebilir. Bunun dışında daha küçük araçlara avantaj sağlanması ise yerli üretimin teşvik edilmesi anlamına geliyor.

Elektrikli araçlar özelinde örnek vermek gerekirse yeni ÖTV düzenlemesi ile Tesla Model Y Standart Range, %10 ÖTV’den %25 ÖTV dilimine girdiği için fiyatı 1.866.203 TL’den 2.120.685 TL’ye yükseldi. Lakin bir üst donanım olan Long Range artık %40’tan %25 ÖTV dilimine düşerek 2.377.483 TL’ya geriledi. Aynı paketin dört çeker versiyonu ise %60’tan %75 dilimine çıkarak 3.790.479 TL fiyatına yükseldi. 

ÖTV yetkisinin kararnameyle Cumhurbaşkanlığına devredilmesi, ÖTV Kanunundaki aşamalar nedeniyle piyasayı kısa vadede olumsuz etkileyen veya spekülatif hareketlere yol açan gelişmeleri ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Son ÖTV düzenlemesi öncesinde pick-up tipi araçlarda ÖTV’nin %4’ten %50’ye yükseltileceği bilgisi nedeniyle haziran ayında pick-up satışları tavan yapmıştı. Bu kanun sonrası ise aynı piyasada biraz durgunluk olması bekleniyor. Hareketlilik temmuz ayında da devam ettiği için bunun etkileri ağustos rakamlarında görülecek. Kararname ile aynı işlem bir günde yapılabildiği için stoğa araç çekip ikinci elde satma gibi piyasayı bozabilecek hareketler önlenmiş olacak.

Yeni ÖTV rejimi eskisinden çok daha hızlı güncellenebilir olması nedeniyle özellikle gümrük savaşlarının yaşandığı günümüz dünyasında esneklik sağlayacak. Ayrıca küresel ısınmanın en önemli başlık haline gelmesine paralel olarak karbon emisyonları da artık düşük oranda da olsa yönlendirici olarak vergi rejimine girmiş oldu. Teknolojik gelişmelere ve dünya ticaretinde her gün değişen yönelimlere göre yeni rejimde buna uygun düzenlemelerin de önümüzdeki dönemde yapılabileceği bildiriliyor.